Les 5 De Bataafse stamvader

De laatste zinnen van de oorspronkelijke Baeto zijn gesteld in de vorm van een wens: Baeto en Zegemond hopen dat de Batauwers via hun nakomelingen altijd mogen blijven bestaan. Verder wensen zij hen toe dat ze in tijden van vrede zo ijverig zullen zijn als bijen. Dat ze in oorlogstijd zo moedig zullen zijn als leeuwen. En dat ze nooit onderdrukt zullen worden. Tenslotte hopen ze dat ze zich verantwoordelijk zullen gedragen. Dat is een mooie afsluiting van een stuk dat de oorsprong van het Nederlandse volk beschrijft. Hij benadrukt nog eens s visie: wij zijn één volk, met één gemeenschappelijke voorouder. Laten we ons als ware afstammelingen van hem naar zijn voorbeeld gedragen. Daar zijn we samen verantwoordelijk voor.
 
voltooide zijn toneelstuk in 1617. Maar het ging pas in januari 1626 in première, in de . Waarom niet eerder? Dat heeft te maken met de politieke veranderingen in de . van Oranje (1567-1625), prins van Oranje en graaf van Nassau was stadhouder en kapitein-generaal van het leger van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.[/tippy] stond niet boven de partijen, maar kóós partij voor de en de . Hij was allerminst de vredesvorst, zoals hoopte dat hij die – zoals Baeto – zou zijn. pleitte er juist voor om de oorlog met Spanje voort te zetten. Hij was een strateeg, die met veel inzicht en vernieuwende ideeën de troepen aanvoerde. Via een staatsgreep in 1618 nam hij de macht in de over, waarbij hij zijn tegenstanders liet arresteren en in 1619 zijn belangrijkste tegenstander liet onthoofden. Waarschijnlijk heeft vanwege die gebeurtenissen het stuk vooralsnog niet laten drukken – zijn pleidooi voor vrede had immers geen zin meer.
 
Pas in 1625, na het overlijden van en vier jaar nadat de oorlog met Spanje was hervat, pakte zijn Baeto weer op. Hij voegde aan zijn oorspronkelijke stuk een slotlied toe, de regels 1515-1523, gezongen door de ‘ van joffrouwen’. Dit werd een welkomstlied voor de nieuwe , ‘ halfbroer . sprak daarin de wens uit, dat de hoge vorsten hun gunsten aan iedereen zouden verlenen, aan de goede én aan de slechte mensen. Want, zongen de joffrouwen, vorsten zouden moeten zijn zoals de zon, die immers ook geen onderscheid maakt, en haar stralen zendt aan iedereen. Net zoals Baeto.

Opdracht 10

De gewoonte om een nieuw gekozen leider op een schild te heffen wordt beschreven door Tacitus. Otto van Veen (1559-1629), ook aangeduid met Vaenius, heeft er een schilderij van gemaakt. Zoek daarvan een afbeelding. Als een echte zeventiende-eeuwer heeft Van Veen de situatie van de Bataven naar zijn eigen tijd verplaatst. Welke twee opvallende dingen zijn zeventiende-eeuws en niet uit de Bataafse tijd?

Opdracht 11

In het vijfde bedrijf speelt het schild van Baeto twee keer een rol. Vertel welke twee rollen dit zijn. Kun je een link leggen tussen die twee?

Opdracht 12

Op zijn schild staand, houdt Baeto een toespraak. Kies uit a. of b.:
a. Schrijf in hedendaags Nederlands de toespraak van Baeto, waarin hij aan zijn volk uitlegt wat voor soort vorst hij wil zijn. Plaats Baeto daarbij in de zeventiende eeuw. Betrek dus de zeventiende-eeuwse situatie erin.
b. Schrijf in hedendaags Nederlands de toespraak van Baeto, waarin hij aan zijn volk uitlegt wat voor soort vorst hij wil zijn. Plaats Baeto daarbij in de eenentwintigste eeuw. Betrek dus de huidige politieke situatie erin.