Batavieren nu
Batavieren zijn dus voor het eerst beschreven door , in de eerste eeuw na Christus. Door zestiende-eeuwse schrijvers zijn ze ‘herontdekt’ en sindsdien komen ze steeds opnieuw in de Nederlandse geschiedenis voor, elke keer vanuit een iets andere benadering. In de zeventiende eeuw gebruikten schrijvers hen om de te legitimeren; in de achttiende eeuw waren ze een voorbeeld van goede vaderlanders, terwijl in de negentiende eeuw hun natuurlijkheid werd bezongen. Een maand na het einde van de Tweede Wereldoorlog, in de twintigste eeuw, werd een toneelstuk opgevoerd om de bevrijding te vieren – het eerste bedrijf ging over Batavieren. Zo maakte iedereen in zijn eigen tijd een verhaal van Batavieren, zoals het hem het beste uitkwam.
Zoals aan het begin van deze les al werd aangegeven, geven Batavieren ook nu nog hun naam aan veel uiteenlopende zaken. Met de oorspronkelijke Batavieren hebben al deze clubs, instellingen en bedrijven waarschijnlijk niet veel meer dan de naam gemeen. Dat hun naam toch nog wel veel voorkomt heeft wellicht te maken met de associatie die erbij hoort. In de loop van de geschiedenis betekende ‘Bataafs’ namelijk steeds vaker ‘Nederlands’ en werd ‘Batavier’ steeds meer synoniem van ‘Nederlander’ – meestal in de betekenis van meestal in de betekenis van ‘goede Nederlander’. In de lessen 2 tot en met 5 zal aan de hand van de historische teksten duidelijk worden hoe de Batavieren Nederlanders hielpen een identiteit te creëren.
Opdracht 14
Een Batavusfiets heeft misschien iets met Batavieren te maken, misschien ook niet. Leg dit uit, waarbij je gebruikt maakt van wat er in de bovenstaande paragraaf wordt uitgelegd.
Opdracht 15
Er is een audioboek te koop ( eerste uitgave: 2010) waarvan een deel van de reclametekst luidt: ‘[…] van de Batavieren tot Wilders […]’. Waarover gaat dit boek, denk je? En waarom is voor deze tekst gekozen? Motiveer je antwoord.
Opdracht 16
Maak een reclametekst en -tekening óf een reclamespotje voor een product dat op de een of andere manier naar de Batavieren is genoemd en waarvan de naam wel degelijk naar de historische stam verwijst. Je mag het product en de naam zelf verzinnen.
Opdracht 17
In 2007 sprak Máxima de inmiddels beroemde zin ‘Dé Nederlandse identiteit bestaat niet’ uit. Later volgde de misschien nog bekendere uitspraak dat het wellicht ‘een beetje dom’ was om zoiets te stellen. Desalniettemin had ze een gevoelige snaar geraakt. Ze heeft misschien ook wel een beetje gelijk: in een land met zoveel verschillende culturen kan er onmogelijk sprake zijn van één bepaalde identiteit.
Is er in deze les sprake van meerdere identiteiten binnen het Nederlanderschap? Beargumenteer je antwoord.
Opdracht 18
In welke recente boeken, films of tv-programma’s wordt (een deel van) de identiteit van de Nederlander weergegeven, volgens jou? Geef een voorbeeld en analyseer welk beeld van de Nederlander hier wordt gevormd, en hoe dat gebeurt.